Na świecie mieszka ponad 8 miliardów ludzi. Wpływa to na procesy urbanizacyjne i zwiększanie się liczby mieszkańców w największych miastach. Migracje do ogromnych ośrodków miejskich są szczególnie widoczne w Azji i Afryce, które wysuwają się na pozycję liderów pod względem wzrostu populacji. Dowiedzmy się zatem, jakie są największe miasta świata.
Czytaj też: Największe miasta w Europie rosną w niewyobrażalnym tempie. Warszawa zaskakująco wysoko
Na początku warto ustalić konkretne kryterium, czym jest miasto w takim ogólnym ujęciu. W Polsce nie mamy z tym problemu, ponieważ wyróżniamy gminy miejskie, a miastami nazywamy miejscowości z prawami miejskimi. Chcąc wyróżnić miasta w skali całego świata, musimy jednak posłużyć się jakąś ujednoliconą definicją.
W jaki sposób wyróżnia się największe miasta świata?
ONZ proponuje trzy kategorie, według jakich można klasyfikować największe miasta na świecie. Są miasta według granic administracyjnych (city proper), obszary miejskie (urban area) i obszary metropolitalne (metropolitan area). Pierwsze kryterium odnosi się stricte do jednostki administracyjnej. Wydawałoby się, że takie wyróżnienie wystarczy dla stworzenia rankingu największych miast. Jak się możemy domyślać, ogromne metropolie bardzo często rozlewają się daleko poza swoje granice, zatem zakrzywieniem rzeczywistości byłoby ograniczanie się tylko do nich.
Dlatego też dzieli się te gigantyczne ośrodki również ze względu na obszar miejski, czyli odnoszący się do samego terenu zabudowanego w sposób ciągły, oraz na obszar metropolitalny, który ma związek z aglomeracją lub zespołem miast wzajemnie od siebie zależnych.
Czytaj też: Największe lotniska na świecie to potwory. Odprawiają więcej ludzi, niż wszystkie porty w Polsce
Dane na temat populacji miast są zależne od spisów ludności oraz statystyk prowadzonych przez władze miejskie. Niekiedy może się zdarzyć, że jedno zestawienie prezentuje dane demograficzne zebrane w różnych latach. Ponadto często różne rankingi mieszają pojęcia obszarów miejskich, metropolitalnych czy miast według granic, w związku z czym otrzymujemy dane nieskładne i niespójne.
Największe miasta świata według kategorii ośrodków miejskich
Coroczne zestawienie Demographia World Urban Areas, które jest prowadzone od 19 lat przez Wendel Cox Consultancy i serwis Demographia, prezentuje listę największych na świecie obszarów miejskich. Demographia specjalizuje się w tworzeniu rozlicznych rankingów ekonomicznych i demograficznych. Korzysta przy tym z oficjalnych danych publikowanych przez ONZ.
Zatem dowiedzmy się, jak wygląda czołowo dziesiątka największych miast na świecie według stanu z 31 sierpnia 2023 roku:
- 1. Tokio, Japonia – 37,8 mln
- 2. Dżakarta, Indonezja – 35,4 mln
- 3. Delhi, Indie – 31,2 mln
- 4. Guangzhou-Foshan, Chiny – 27,1 mln
- 5. Mumbaj, Indie – 25,2 mln
- 6. Manila, Filipiny – 24,1 mln
- 7. Szanghaj, Chiny – 24 mln
- 8. Seul, Korea Południowa – 23,2 mln
- 9. Kair, Egipt – 22,7 mln
- 10. Mexico City, Meksyk – 21,9 mln
Jak mogliśmy się domyśleć, na liście znajdują się miasta z dwóch najbardziej zaludnionych krajów świata, czyli z Indii i Chin. Ciekawe zwłaszcza jest to, że największym ośrodkiem miejskim w Państwie Środka nie jest ani jego stolica, ani główny port i centrum biznesowe, tylko zespół dwóch miast Guangzhou-Foshan, które możemy kojarzyć również po nazwie Kanton. Warto wspomnieć, że Guangzhou znajduje się w obrębie olbrzymiego Regionu Metropolitalnego Delty Rzeki Perłowej, który zamieszkuje ponad 100 milionów ludzi. Obszar jest nieco większy niż województwo mazowieckie, a stanowi jeden twór urbanistyczny.
Liderem zestawienia największym miast świata nie jest żaden ośrodek z Chin, ani Indii. Stolica Japonii, Tokio, od wielu lat wygrywa w rankingu. Dokładnie bierze się tu pod uwagę cały zespół miejski wraz z Yokohamą. Tak naprawdę te dwie jednostki administracyjne tworzą jeden zwarty obszar zabudowany, w którym żyje mniej więcej tyle osób, ile w całej Polsce.
Czytaj też: Największe lotniska w Europie biją Radom o głowę. A gdzie w rankingu znajduje się Okęcie?
Na drugim miejscu znalazła się stolica Indonezji, która jest już dosłownie przeludniona i pęka w szwach. W odpowiedzi na dynamicznie rosnącą populację wyspiarskiego kraju oraz samej Dżakarty władze zdecydowały o wybudowaniu zupełnie nowej stolicy na wyspie Borneo – z dala od najgęściej zaludnionych Jawy i Sumatry. Miasto będzie nazywać się Nusantara. Pierwsza faza budowy metropolii polegająca na wybudowaniu linii wodociągowych, systemu odprowadzaniu ścieków i doprowadzeniu elektryczności ma się skończyć w 2024 roku. Całkowite zakończenie inwestycji jest planowane na 2045 rok.
Nie tylko Indonezja zresztą decyduje się na przeniesienie stolicy do innego ośrodka. Władze Egiptu czynią podobnie i są już na bardziej zaawansowanym etapie. Kair, który znalazł się na dziewiątej pozycji w rankingu, także już nie wytrzymuje naporu przybywającej ludności. Nowe miasto stołeczne powstaje jednak w niedalekim sąsiedztwie gigantycznej metropolii. Stolica o niezbyt oryginalnej nazwie Nowa Stolica Administracyjna (choć ta prawdopodobnie jeszcze będzie zmieniona) jest budowa na środku pustyni 45 kilometrów na wschód od Kairu – zamieszka w niej około 6-7 milionów osób, ale czy to pomoże w odciążeniu największego miasta w kraju, którego populacja według prognoz może się podwoić w ciągu kilku najbliższych dekad?
Czytaj też: Pod ziemią dzieje się coś niedobrego. Miasta mają duży problem. Wiemy czyja to wina
Największe miasta świata. Jakie metropolie znajdują się poza pierwszą dziesiątką?
Czy największe miasta świata naprawdę znajdują się tylko w Azji? Czołową dziesiątkę zamyka Mexico City, którego liczba ludności utrzymuje się od dłuższego czasu na podobnym poziomie (nieznacznie tylko rośnie). Na 12. pozycji znalazło się Sao Paulo – największy ośrodek miejski w Brazylii i Ameryce Południowej zamieszkały przez 21,5 mln osób. Zaraz za nim na liście znajduje się zespół miejski Nowego Jorku z liczną ludności wynoszącą 21,4 mln. Ostatnim ośrodkiem w kategorii „urban areas” z populacją powyżej 20 mln jest Karaczi – największe miasto Pakistanu.
Wprawny obserwator zauważy, że w ogóle w powyższym zestawieniu nie pojawiają się żadne europejskie metropolie. Największa z nich – Moskwa – ze swoimi 17 milionami mieszkańców spadła na 18. pozycję względem lat poprzednich. Stambuł znalazł się na miejscu 28., Paryż – 36., a Londyn – 39.
Zestawienie Demographia World Urban Areas obejmuje wszystkie ośrodki miejskie powyżej 500 tys. mieszkańców. Są tam również polskie miasta. Największa jest Warszawa (2,028 mln, 276. miejsce), następnie ujęto konurbację śląską (1,903 mln, 288. miejsce), potem Trójmiasto (872 tys., 606. miejsce), Łódź (798 tys., 655. miejsce), Kraków (744 tys., 696. miejsce), Poznań (680 tys., 768. miejsce) i Wrocław (635 tys., 815. miejsce).
Oczywiście będą nas dziwić nietypowe dane pokazujące, że Łódź jest większa od Krakowa lub Poznań od Wrocławia. Według granic administracyjnych jest odwrotnie, ale według kryterium biorącego pod uwagę obszar ściśle zabudowany sytuacja okazuje się nieco zaskakująca. To też ukazuje nam, że żaden z rankingów i sposobów prezentowania danych nie odzwierciedla rzeczywistości całkowicie.
Czytaj też: Czy w Polsce są jeszcze opuszczone miasta? Oto 6 miejscowości, których nie ma na mapie
Zmusza nas to refleksyjnej analizy danych statystycznych. W przypadku największych miast świata tak naprawdę nie chodzi o to, ilu dokładnie mieszkańców żyje w poszczególnych metropoliach, ale w jakich regionach świata się znajdują i z jaką prędkością się one powiększają. Centrum świata odsuwa się powoli od krajów szeroko pojętego świata zachodniego (Ameryka Północna i Europa) na rzecz ośrodków miejskich na Dalekim Wschodzie, w Azji Południowo-Wschodniej, Afryce czy Ameryce łacińskiej.