Na nieuchwytną ośmiornicę natrafili biolodzy morscy podróżujący statkiem badawczym Falkor. W ramach ekspedycji naukowej prowadzonej przez Schmidt Ocean Institute (organizację non-profit, której współzałożycielami są Wendy i Eric Schmidt, były dyrektor generalny Google’a) Falkor zapuścił się w rejon wysp Feniks, położonych ponad 5 tys. km na północny-wschód od Australii. To tam doszło do spotkania z niezwykłą ośmiornicą – ale nie tylko.
Podczas ekspedycji, która zakończyła się 8 lipca, zespół naukowy zaobserwował też kilka innych zwierząt, które mogą być przedstawicielami nieznanych dotychczas gatunków. Badacze przeprowadzili również mapowanie dna morskiego na obszarze ponad 30 000 km kwadratowych wokół wysp Feniks oraz wykonali kilka podwodnych nagrań wideo z pomocą robota głębinowego SuBastian.
SuBastian uchwycił m.in. rekina wielorybiego – największą żyjącą rybę na świecie i długonogiego kraba kradnącego rybę innemu krabowi. Łącznie robot odbył 21 nurkowań i zarejestrował ponad 182 godziny nagrań. Na jednym z nich znalazła się też szklana ośmiornica.
Szklana ośmiornica to gatunek słabo zbadany
Członkowie ekspedycji poinformowali, że do spotkania z V. richardi doszło dwukrotnie. Trzeba przyznać, że mieli niebywałe szczęście, bo dotychczasowe obserwacje szklanych ośmiornic były bardzo rzadkie. Większość naszej wiedzy o tym gatunku opiera się na badaniach pozostałości okazów, na które natrafiano w żołądkach oceanicznych drapieżników.
Ośmiornice szklane zostały odkryte w 1918 roku, ale dziś – ponad sto lat później – nadal niewiele o nich wiemy. Uważa się, że żyją na obszarach tropikalnych i subtropikalnych, i preferują duże głębokości. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) podaje, że można je spotkać na poziomie od 200 do nawet 3000 metrów pod powierzchnią wody. Ośmiornica uchwycona przez SuBastiana została przyłapana na głębokości 651 m.
Szklana ośmiornica może osiągnąć długość ok. 45 cm, jeśli mierzymy łącznie z mackami, ale sam jej płaszcz (workowata struktura skrywająca narządy) ma zaledwie ok. 11 cm – podaje Schmidt Ocean Institute. „Gatunek ten jest bardzo rzadko spotykany i uważa się go za jeden z najmniej zbadanych głowonogów” – czytamy w opisie nagrania przedstawiającego V. richardi.
Jak zbudowane są oczy ośmiornicy
Szklana ośmiornica wyróżnia się też budową oczu. Jej gałki oczne są wydłużone i przypominają cylindry. Dzięki takiej budowie oczy są mniej widoczne na tle przezroczystego korpusu niż gdyby miały standardowy kształt. Uważa się, że to kolejny element głębinowego kamuflażu V. richardi.
Chociaż dane na temat liczebności populacji są jedynie szacunkowe, to IUCN wymienia V. richardi jako „gatunek najmniej niepokojący” (ang. least concern) ze względu na jego rozpowszechnienie w tropikalnych i subtropikalnych wodach całego globu.
Źródło: Schmidt Ocean Institute.